Lana gizarteratzea da, diru-sarrera ekonomikoak…
Lana gizarteratzea da, diru-sarrera ekonomikoak, errekonozimendu soziala, garapen profesionala, sozializazioa eta autoestimua. Eta horrek are garrantzi handiagoa hartzen du EAn, 20 eta 40 urte bitarteko pertsonen artean duen prebalentzia dela eta. Esklerosi Anizkoitza duten pertsonek lanean jarrai dezakete diagnostikoa egin ondoren, eta beren lanpostua egokitzeko eskubidea dute.
Lan egoera eta EA Txostenak* jasotzen duenez, EA duten biztanleen % 38,41 (65.684 pertsona) lan egoera aktiboan dago eta % 10,15ek ez du lanik eta ez du bilatu ere egiten. % 5,94 bakarrik dago langabezian eta % 37,54 pentsiodunak dira.
Hala ere, EAren Nazioarteko Federazioaren Enplegua eta EA Mundu Txostenak ohartarazi du Espainian 2016an, enplegua zutenen % 43k lana utzi zuela (beste egoera-mota batera pasa zen) diagnostikotik hiru urtera eta % 70ek hamar urtera. Kopuru horiek adierazten dute lan-arrisku eta gizarte-bazterketa handiagoa dagoela gaixotasun hau duten pertsonentzat, nahiz eta nolabaiteko aldaketa positiboa gertatu den gaixotasunaren diagnostiko eta tratamendu goiztiarragatik.
Lanean esan egin behar dut?
Oro har, ez da derrigorrezkoa, baina Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Legeak salbuespenak ezartzen ditu:
Gainerakoekin partekatzeko aukera emozioen hustuketa ere izan daiteke, ezkutatze-pisu hori arinduz eta ingurukoek EA duen pertsonaren mugak uler ditzaten lagunduz.
Lanean sintomak maneiatzeko aholkuak
Nekea:
Sintoma kognitiboak:
Sintoma fisiko eta sentsorialak
Eskatu dezaket nire lanpostua egokitzeko?
Bai. Lan-arriskuen prebentzioari buruzko Legearen 25. artikuluak ezartzen du bereziki sentiberak diren langileei babes berezia eman behar zaiela, hau da, beren ezaugarri pertsonalengatik edo egoera biologiko ezagunagatik, desgaitasun fisiko, psikiko edo sentsorialeko egoera aitortua dutenak barne, beren lanetik sortutako arriskuekiko kalteberagoak direnei.
Esklerosi Anizkoitza duten pertsonek badute telelana egiteko eskubiderik?
Bai, hori justifikatzeko komenigarria litzateke beharra pertsona bakoitzaren egoeraren arabera egiaztatzea.
Enpresetan bada % 33z azpiko enplegu-kuporik?
Ez. Enpresa pribatuek lanpostuen % 2 gorde behar dute desgaitasuna duten pertsonentzat eta publikoek % 7.
*Espainiako Esklerosi Anizkoitza. EMDATA. Lan-egoera eta Esklerosi Anizkoitza. [2023ko Interneteko argitalpena]. Madril, 2024. Esklerosi Anizkoitza duten pertsonei buruzko BDCAPtik (Lehen Mailako Arretako Datu Klinikoen Basea) ateratako datuak erakusten ditu txosten honek, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) datuekin batera, Espainiako biztanleriaren lan-egoerari buruzkoak.
Gontzal Zabala. ADEMBI, Bizkaiko Esklerosi Anizkoitzaren Elkarteko gizarte-langilea.
Behar dituzun erantzunak aurkitzen laguntzeko gaude hemen. Miatu gure baliabideak.
Jarri gurekin harremanetan aholkularitza pertsonalizatua jasotzeko.